1 op de 2 gemeenten haalt vandaag reeds afvaldoelstelling voor 2022

Maar liefst 158 van de 308 Vlaamse gemeenten haalden in 2014 al de afvaldoelstellingen die ze volgens het nieuwe Vlaamse afvalplan van minister Schauvliege pas in … 2022 moeten bereiken. Een ambitieus beleid kan je dit moeilijk noemen.

In het nieuwe Uitvoeringsplan Huishoudelijk Afval 2016-2022, dat OVAM in opdracht van minister Schauvliege opgesteld heeft, worden de Vlaamse gemeenten ingedeeld in 16 clusters. Die clusters van “gelijksoortige” gemeenten worden gevormd op basis van 150 socio-economische parameters. Elke cluster krijgt een eigen afvaldoelstelling mee, die de mediaan is van het huishoudelijk restafval dat in 2014 in de beschouwde gemeenten per inwoner werd buitengezet. “De minister acht gelijkaardige gemeenten in staat om die mediaan te halen, maar dat heeft perverse effecten. Enerzijds worden gemeenten die vandaag al beter dan de mediaan doen, niet gestimuleerd om nog beter te doen. Anderzijds wordt voor sommige gemeenten die vandaag ondermaats scoren, de lat onrealistisch hoog gelegd”, legt Bart uit.

"Dit is geen beleid op maat"

“Minister Schauvliege spreekt van een ‘beleid op maat’, maar niets is minder waar”, zegt Bart die de nieuwe doelstellingen grondig analyseerde. “Het is een beleid van gemiddelden. De focus op de mediaan leidt er toe dat maar liefst 1 op de 2 gemeenten de doelstelling, die ze tegen 2022 moeten halen, nu al halen. Meer nog, heel wat gemeenten halen hun doelstellingen voor 2022 zelfs al jaren.” Gemeenten die bij het begin of tijdens de planperiode de doelstelling voor hun cluster bereikt hebben, moeten volgens het plan dit resultaat behouden of verbeteren, maar ze worden hier op geen enkele manier toe gestimuleerd.

“Als inwoners van die gemeenten meer afval produceren dan vandaag het geval is, zijn daar geen gevolgen aan verbonden. Inwoners van pakweg Leuven kunnen op die manier 57 kilo afval meer produceren dan vandaag het geval is: toch zal de doelstelling van de cluster gehaald worden. Er moeten dan ook duidelijke consequenties zijn indien zo’n situatie zich zou voordoen”.

Inspanningen van lokale besturen worden teniet gedaan

Het ontwerp dat nu voor ligt verwijst Bart dan ook resoluut naar de prullenmand. “De doelstellingen die nu voorliggen zijn voor veel gemeenten ofwel achterhaald ofwel onrealistisch hoog”. Volgens de minister wordt met dit plan de ambitie maar liefst verdubbelt. Maar dit is wel heel kort de bocht. De globale doelstelling voor heel Vlaanderen ligt inderdaad lager dan wat er vandaag gepresteerd wordt. Maar niet op niveau van de individuele gemeenten.

Doelstelling achterhaald...

Zo bedraagt de mediaan voor de cluster waarvan Kortenberg deel van uitmaakt, 116 kilogram, terwijl Kortenberg vandaag al 83 kilogram restafval per inwoner haalt. De Hasselaars zetten vandaag per hoofd zelfs 64 kilo minder afval buiten dan de mediaan van hun cluster en meteen hun “doelstelling” voor 2022.

^{Tabel: Top-10 gemeenten die meer restafval zullen mogen produceren in de periode 2016- 2022}
 

...of onrealistisch

Voor de gemeenten die boven de mediaan zitten en dus wel een extra inspanning moeten leveren, ligt de lat dan weer vaak onrealistisch hoog. Zo zullen inwoners van Pepingen maar liefst 71 kilogram restafval minder mogen produceren, die van Merchtem bijna 60 kilogram. “Volgens het plan zullen gemeenten die hun doelstelling niet halen hun OVAM-subsidies kunnen verliezen. Maar zonder die subsidies zullen de doelstellingen zeker niet gehaald worden”.

^{Tabel: Top-10 gemeenten die meer of minder restafval zullen mogen produceren in de periode 2016- 2022}
 

Nood aan écht maatwerk

Bart ijvert dan ook voor doelstellingen die tegelijk ambitieus én realistisch zijn. “We hebben nood aan écht maatwerk, waarbij per gemeente wordt nagegaan wat er beter kan en dit zowel voor de gemeenten die vandaag slecht scoren, als voor de gemeenten die vandaag al goed werk leveren. Het kan niet zijn dat de goede leerlingen in de klas 7 jaar lang moeten zittenblijven om de slechte leerlingen de kans te geven hun achterstand in te halen.”