Zwerfvuil opruimen: een maat voor niets?

In Mol liep zes maanden lang een proefproject waarbij één keer per maand het zwerfvuil op wegbermen werd ingezameld. Ondanks al het opruimwerk lag er elke maand opnieuw een nieuwe lading afval: is zwerfvuil opruimen een maat voor niets?

Dat het opruimen van zwerfvuil vechten tegen de bierkaai is, is een open deur intrappen. Het onderzoek in Mol bevestigde dit alleen maar. De cijfers van die test zijn ronduit onthutsend en zorgwekkend. In totaal werd er 4259 kilogram opgeruimd. Van die 4259 kilogram waren er 24.585 drankblikjes. Op jaarbasis is dat goed voor een duizelingwekkende 32 kilogram afval per strekkende kilometer.

Is regelmatig opruimen wel zinvol?

Uit analyse bleek dat de hoeveelheid zwerfvuil piekt tijdens de zomermaanden, maar dat tijdens de andere maanden de hoeveelheid zwerfvuil dezelfde bleef. Zelf al werd er elke maand opgeruimd. Is de harde conclusie die de organisatie er aan verbindt terecht? Heeft regelmatig opruimen geen preventief effect?  

Volgens de minister moeten we blijven inzetten op sensibilisering en preventie. Op de vragen die ik hierrond stelde aan de minister, antwoordde de minister dat de cijfers uit Mol niet representatief zijn voor heel Vlaanderen. De minister verwees naar plaatsen waar er veel sociale controle is, plaatsen waar het opruimen van zwerfvuil wél een ontradend effect heeft.  

Preventie én handhaving

Het zwerfvuilbeleid in Vlaanderen is gebaseerd op vijf pijlers: infrastructuur, sensibilisering en communicatie, participatie, omgeving en handhaving. Om de zwerfvuilproblematiek aan te pakken is een samenspel van deze pijlers vereist. Bovenstaande resultaten dreigen de participatie van vrijwilligers  te hypothekeren. De pijlers zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Jaarlijkse campagnes zoals 'In de vuilbak' moeten leiden tot een mentaliteits- en gedragswijziging. Het achterlaten van afval is onaanvaardbaar en onverantwoord. Kan wie daar anno 2015 nog steeds niet van overtuigd is, nog wel overtuigd worden?

De komende jaren blijven zowel de Vlaamse overheid als de gemeentebesturen zwaar inzetten op preventie, maar zeker en vast ook op handhaving. Al zijn er daar natuurlijk ook nog wel wat hindernissen. Er wordt gewerkt aan het wegwerken van die hindernissen, zoals de identificatie van de vervuiler, de erkenning van de Vlaamse toezichthouder en prioriteiten bij de handhavers.

Ik geloof dat het blijven opruimen van zwerfvuil loont. Zelf al is het vaak dweilen met de kraan open. We moeten blijven inzetten op sensibilisering en handhaving. We moeten op diezelfde nagel blijven slaan en duidelijk maken dat zwerfvuil écht niet door de beugel kan.